true เปิดสูตร 3Ps เปลี่ยนจุดแข็งดิจิทัลไทยสู่ความเป็นผู้นำดิจิทัลอาเซียน

“ซิกเว่ เบรกเก้” ทรู (true) เปิดสูตร 3Ps เปลี่ยนจุดแข็งดิจิทัลไทยสู่ความเป็นผู้นำดิจิทัลอาเซียนบนสนามปัญญาประดิษฐ์…

true เปิดสูตร 3Ps เปลี่ยนจุดแข็งดิจิทัลไทยสู่ความเป็นผู้นำดิจิทัลอาเซียน

การถือกำเนิดพัฒนาการ และความก้าวหน้าของปัญญาประดิษฐ์ หรือ เอไอ (AI) ถือเป็นอีกหนึ่งในปรากฏการณ์สำคัญแห่งปี เพราะเมื่อรวมกับข้อมูล และระบบอัตโนมัติ ส่งผลให้ศักยภาพการทำงานของ AI เพิ่มสูงขึ้น จนสามารถขนานนามว่าเป็นเทคโนโลยีที่เข้ามาพลิกนิยามการขับเคลื่อนเศรษฐกิจโลกใหม่

สร้างสนามการแข่งขันใหม่บน “เส้นทางดิจิทัล” ที่ทุกประเทศต่างกรีธาทัพเข้าไป ดิ้นรนเพื่อหนทางรอด และเติบโต ในการณ์นี้ ซิกเว่ เบรกเก้ ประธานกรรมการบริหาร กลุ่มธุรกิจโทรคมนาคม และดิจิทัล เครือเจริญโภคภัณฑ์ และประธานคณะผู้บริหารกลุ่ม บริษัท ทรู คอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน)

ได้แบ่งปันแนวคิด และมุมมองการพัฒนาดิจิทัลของไทยในหัวข้อ “พรมแดนใหม่เศรษฐกิจไทย : พลิกเกมดิจิทัลไทย สู่ผู้นำดิจิทัลอาเซียน” บนเวที The Standard Economic Forum 2025

จากไฟฟ้าสู่ปัญญาประดิษฐ์

เมื่อพิจารณาถึงการอุบัติขึ้นของการปฏิวัติอุตสาหกรรมในแต่ละครั้ง พบว่ามันจะค่อย ๆ ก่อตัวขึ้นอย่างเงียบ ๆ หลังจากนั้น การเปลี่ยนแปลงนั้นก็จะเกิดขึ้นเป็นสิ่งใหม่ภายใต้กระบวนทัศน์ใหม่ ดังเช่นการปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งที่ 2 แสงไฟฟ้าที่ประกายขึ้นเป็นครั้งแรกที่ลอนดอน

ในช่วงปี พ.ศ. 2423 นั้น ช่างต่างจากปัจจุบันคณานับ เพราะในทศวรรษแรกหลังการประดิษฐกรรม การใช้พลังงานไฟฟ้ายังคงจำกัดอยู่ในวงแคบ ๆ อย่างบริการสาธารณะ เช่น รถรางและไฟทางเดิน เพราะคนส่วนใหญ่ในสังคมคุ้นเคยกับแหล่งพลังงานหลักอย่างไอน้ำ และมองว่าพลังงานไฟฟ้าถือเป็นสิ่งใหม่ที่เกินความจำเป็นในชีวิต

“การกำเนิดของไฟฟ้าเร่งการก่อตัวขึ้นของการปฏิวัติอุตสาหกรรม มาจนยุคอินเทอร์เน็ตที่พลิกโฉมทุกอุตสาหกรรมมาแล้วในทศวรรษที่ผ่านมา และ AI กำลังจะทำแบบนั้นเช่นเดียวกัน”

ด้วยผลลัพธ์จากการเปลี่ยนผ่านเชิงโครงสร้าง ไม่ว่าจะเป็นความไม่แน่นอนทางเศรษฐกิจ การบริโภคและไลฟ์สไตล์ของคนยุคใหม่ และความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี ทำให้ทิศทางโมเดลธุรกิจของสินค้า และบริการทั้งหลายเปลี่ยนสู่รูปแบบ “การบอกรับสมาชิก” (Subscription) ซึ่งแต่เดิมมักกระจุกตัวในบริการซอฟต์แวร์

ทั้งนี้ โมเดลธุรกิจจะขยายตัวเป็นวงกว้าง และครอบคลุมมากขึ้น ทำให้ต่อไปเงื่อนไขการใช้สินค้าผ่านการเป็นเจ้าของไม่จำเป็นอีกต่อไปผ่านรูปแบบการบอกรับสมาชิกแทน ส่งผลให้ผู้บริโภคสามารถคำนวณค่าใช้จ่ายได้อย่างมีประสิทธิภาพและนำมาซึ่งความสะดวกสบาย ความนิยมในโมเดลธุรกิจดังกล่าว ไม่ได้สร้างการเปลี่ยนแปลงเฉพาะในระดับองค์กรเท่านั้น แต่มันจะเกิดขึ้นทั้งอุตสาหกรรม

“ในอนาคต หากคุณต้องการใช้ตู้เย็นแช่ของ คุณอาจไม่ต้องซื้อมันแล้ว แต่คุณจะใช้วิธีจ่ายค่าบริการรายเดือนเพื่อใช้ตู้เย็นแทน เรากำลังก้าวเข้าสู่ยุค ของ Everything-as-a-Service (XaaS)” ซิกเว่ กล่าว

หากมองย้อนกลับไปในอดีต หากเอ่ยถึงยักษ์ใหญ่ที่เป็นตัวแทนของโลกอุตสาหกรรมและพาณิชยกรรม คงจะนึกถึง ExxonMobil และ GE เป็นลำดับต้น ๆ แต่ระยะเวลาเพียง 2 ทศวรรษ​ บริษัทที่มีมูลค่าอันดับท็อปของโลกกลับกลายเป็นบริษัทในกลุ่มเทคโนโลยีอย่าง NVDIA, Apple, Microsoft และ Alphabet 

ที่ความรุ่งเรืองเกิดขึ้นจากการโค้ดดิ้ง การประดิษฐ์ชิปเซ็ต หรือการให้บริการบนอากาศที่จับต้องไม่ได้อย่างคลาวด์ ข้อมูลจาก World Economic Forum ระบุว่า ปัจจุบัน กิจกรรมมที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีดิจิทัลมีมูลค่าทางเศรษฐกิจคิดเป็นสัดส่วนถึง 15.5% ของจีดีพีโลก พร้อมคาดการณ์ว่า ในอีก 10 ปีข้างหน้า 70% ของการเติบโตทางเศรษฐกิจจะเกิดขึ้นโดยธุรกิจที่มีเทคโนโลยีดิจิทัลเป็นรากฐาน

“เทคโนโลยีไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของเศรษฐกิจแล้ว เพราะเทคโนโลยีได้ทำหน้าที่เป็นระบบเศรษฐกิจด้วยตัวมันเอง”

เช็กชีพจรความพร้อมบนสนาม AI

ด้วยการเปลี่ยนแปลงทางภูมิทัศน์ของเศรษฐกิจโลก ทำให้ประเทศต่าง ๆ ทุ่มเทสรรพกำลังแข่งกับเวลาเพื่อค้นหาความได้เปรียบเทียบเชิงกลยุทธ์บนเส้นทางเศรษฐกิจดิจิทัล เช่นนั้นแล้ว ประเทศไทยอยู่ตรงไหน ท่ามกลางการแข่งขันอันเชี่ยวกราก ล่าสุด อ้างอิงจากรายงานการจัดอันดับความสามารถทางการแข่งขันทางดิจิทัล

ของนานาประเทศ โดย IMD พบว่า ไทยอยู่ในสถานะอันดับต้น ๆ ของโลกในมิติความพร้อมต่ออนาคตด้านโครงสร้างพื้นฐานดิจิทัล โดยมีสัดส่วนการลงทุนต่อจีดีพี รวมถึงความเร็วแบนด์วิดท์อินเทอร์เน็ตเป็นอันดับ 8 ของโลก ตัวเลขดังกล่าวสะท้อนให้เห็นความความมุ่งมั่น และความร่วมมือระหว่างภาครัฐ และเอกชน

ในการยกระดับโครงสร้างพื้นฐานทางดิจิทัลให้แข็งแกร่งทัดเทียมนานาประเทศ ใม่ว่าจะเป็นโครงข่าย  เสาสัญญาณ ดาต้าเซ็นเตอร์ และระบบคลาวด์ ซึ่งถือเป็นกระดูกสันหลังทางดิจิทัล (digital backbone) เพื่ออำนวยให้เกิดการพัฒนาของระบบนิเวศ AI

ทั้งนี้ ความสำเร็จของการควบรวมกิจการของทรู คอร์ปอเรชั่น เป็นอีกหนื่งแรงผลักดันที่สำคัญต่อการวางโครงสร้างพื้นฐานดิจิทัลไทย สะท้อนได้จากการรวมเสาสัญญาณให้ทันสมัย และเป็นครั้งใหญ่ที่สุดในอาเซียน ให้บริการ 4G และ 5G ครอบคลุม 99% และ 94% ของพื้นที่ประเทศไทย ตามลำดับ

ความสำเร็จดังกล่าวช่วยส่งมอบประสบการณ์การใช้งานที่ดีแก่ลูกค้า รวมถึงยังผลประโยชน์แก่ประเทศในแง่การมีพื้นฐานทางดิจิทัลที่แข็งแกร่งต่อการเติบโตในอนาคต นอกจากนี้ ด้วยความมั่นคงทางพลังงานไฟฟ้า และการมีทำเลที่ตั้งอยู่ในจุดยุทธศาสตร์ ยังเอื้อให้ไทยมีศักยภาพการเป็นผู้นำด้านดาต้าเซ็นเตอร์ของภูมิภาค นำหน้ามาเลเซียที่รั้งตำแหน่งผู้นำอยู่ในขณะนี้

ช่องว่างของทางเดินของสมรภูมิ AI

ความก้าวหน้าทางดิจิทัลของไทย ไม่ได้มีลักษณะทางสถาบันเท่านั้น แต่ยังเกิดขึ้นในระดับปัจเจกของสังคมอีกด้วย จากข้อมูล Digital Wallet Intelligence Report 2025 พบว่า อุตสาหกรรมอีคอมเมิร์ซของไทยเติบโตถึงปีละ 19% ซึ่งเป็นเกือบเท่าตัวของค่าเฉลี่ยในภูมิภาค

ขณะที่การใช้ธุรกรรมการเงินผ่านช่องทางดิจิทัลคิดเป็นครึ่งหนึ่งของธุรกรรมทั้งหมด ทั้งยังคาดว่าการชำระเงินผ่านช่องทางออนไลน์จะมีมูลค่ากว่า 1.86 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ในปีนี้ จากกิจกรรมข้างต้น ทำให้ประเทศไทยจัดอยู่ใน 3 อันดับแรก ของประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่มีการเติบโตของเศรษฐกิจดิจิทัลที่เร็วที่สุดในภูมิภาค

เช่นเดียวกับ ความตื่นตัวของการใช้เทคโนโลยี AI ที่ได้รับความนิยมเป็นวงกว้าง สะท้อนจากตัวเลขที่ระบุว่า 75% ของคนไทยได้ลองใช้เครื่องมือ AI อย่าง ChatGPT หรือเครื่องมือที่คล้ายกันแล้ว และการใช้นั้นไม่ได้กระจุกตัวอยู่ในเพียงเมืองใหญ่เท่านั้น แต่รวมถึงคนในชนบทหรือกลุ่มเกษตรกรอีกด้วย

“ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นต่อการใช้ AI ในระดับปัจเจกบุคคลเป็นสิ่งที่สะท้อนถึงความเร็วของคนไทยในการปรับตัว” 

อย่างไรก็ตาม รูปแบบการใช้งานที่ว่ามีลักษณะที่อยู่ในฐานะผู้บริโภคเสียมาก ขณะที่อุตสาหกรรมหลักของไทยอย่างภาคการผลิต เกษตร และค้าปลีก ยังไม่เห็นการนำ AI ไปประยุกต์ใช้เชิงลึกที่ส่งผลต่อผลิตภาพการผลิตและประสิทธิภาพของซัพพลายเชน

ซึ่งช่องว่างระหว่างระดับปัจเจกบุคคล และสถาบันสามารถมองได้เป็นทั้งโอกาส และความท้าทาย เช่นเดียวกับสถานการณ์ที่เกิดขึ้นในวงการสตาร์ตอัปไทย จากรายงานสถานการณ์สตาร์ตอัปเอเชียของ OECD บ่งชี้ว่า ระหว่างปี 2564 ถึง 2566 สตาร์ตอัปไทยได้รับเม็ดเงินลงทุนจากกลุ่ม VC ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

คิดเป็นสัดส่วนเพียง 4% ขณะที่สตาร์ตอัปสิงคโปร์ได้รับความสนใจและเงินลงทุนถึง 40% ขณะที่ไทยมียูนิคอร์นเพียง 5 ตัว เทียบกับสิงคโปร์มี 20 ตัว และอินโดนีเซียมี 10 ตัว สถานการณ์ที่ไม่สู่ดีนักในวงการสตาร์ตอัปอาจนำมาสู่ความท้าทายที่สูงขึ้นต่อการช่วงชิงความเป็นผู้นำบนสมรภูมิ AI นี้

“ความท้าทายสำคัญต่อการเติบโตของสตาร์ตอัปไทยไม่ได้อยู่ที่การขาดไอเดีย แต่อยู่ที่การขาดเม็ดเงินลงทุน และความสามารถในการขยายตลาด“

3Ps : Policy People Partner (นโยบาย-คน-ความร่วมมือ)

ด้วยปัจจัยที่กล่าวมาข้างต้น ส่งผลให้ประเทศไทยอยู่ในภาวะที่ต้องตัดสินใจว่าจะทำอย่างไรกับเส้นทางดิจิทัลข้างหน้านี้ ท่ามกลางการพัฒนาอย่างรวดเร็วของ AI คำถามจึงไม่ได้อยู่ที่ การเปลี่ยนแปลงจะเกิดขึ้นเมื่อไร แต่อยู่ที่ เราจะเปลี่ยนให้เร็วแค่ไหนถึงจะช่วงชิงความเป็นผู้นำดิจิทัลของภูมิภาคมาได้

ทั้งนี้ เขาได้ระบุถึง 3 ความท้าทายเชิงกลยุทธ์ที่สำคัญที่จำเป็นต่อการต่อสู่บนสมรภูมิ AI อันประกอบด้วย นโยบาย (policy) บุคลากร (people) และ ความร่วมมือ (partnership)

นโยบาย–ภาครัฐ = ผู้กำกับดูแล (Regulator) และผู้ส่งเสริมระบบนิเวศ (Ecosystem Enabler) รัฐบาลต้องออกแบบนโยบายที่เอื้อต่อการสร้างนวัตกรรม ทั้งในด้านความเร็ว ความยืดหยุ่นของกฎเกณฑ์ และเงินทุน นอกจากนี้ รัฐควรกำหนดนโยบายฐานรากเพื่อเป็นหลักประกันต่อทุกคนในสังคม

ไม่ว่าจะเป็นการเข้าถึงเทคโนโลยีอย่างเท่าเทียม (Equitable Access) การสร้างความเชื่อมั่นผ่านระบบธรรมาภิบาลที่มีจริยธรรม โปร่งใส ตรวจสอบได้ (Ethical Digital & AI) ตลอดจนสภาพแวดล้อมที่ส่งผลกระทบเชิงบวกต่อผู้ประกอบการและนวัตกรรม (Entrepreneurial Opportunity)

บุคลากร–สร้างวัฒนธรรมที่เกื้อหนุน เพื่อดึงศักยภาพการทำงานร่วมระหว่างคน และ AI ให้เกิดประโยชน์สูงสุดเทคโนโลยีที่ล้ำหน้าที่สุดจะไร้ซึ่งความหมายหากขาดบุคลากรที่รู้จักใช้มัน World Economic Forum ประมาณการณ์ว่า ในปี 2573 ตำแหน่งงาน 92 ล้านตำแหน่งทั่วโลกจะสูญหายไป

แต่จะถูกทดแทนด้วยตำแหน่งงานใหม่ที่ต้องอาศัยทักษะใหม่อีกว่า 170 ล้านตำแหน่ง และเพื่อเตรียมพร้อมต่อการเปลี่ยนแปลงในตลาดแรงงาน ประเทศไทยต้องให้ความสำคัญกับการอัพสกิลดิจิทัลอย่างเท่าเทียม (Inclusive Digital Upskilling) พัฒนา และสนับสนุนการวิจัย เพื่อสร้างผู้เชี่ยวชาญ AI รุ่นใหม่

ผ่านการศึกษาเชิงลึก (AI Leadership & Expertise) รวมถึงส่งเสริมวัฒนธรรมการทำงานร่วมระหว่างคนกับ AI (Human-AI Collaboration Culture) ทั้งนี้ เป้าหมายไม่ใช่เพื่อการแข่งขันกับ AI แต่คือการเรียนรู้ที่จะดึงศักยภาพของ AI มาใช้ทำงานร่วมกันให้ก่อประโยชน์สูงสุด โดยผสานความสามารถของ AI เข้ากับความคิดสร้างสรรค์ของมนุษย์

ความร่วมมือ–เปิดประเทศสู่ความร่วมมือระดับโลก งบลงทุนด้านการวิจัยของไทยคิดเป็น 1% ของจีดีพี ซึ่งมีสัดส่วนต่ำกว่าประเทศที่ขับเคลื่อนด้วยนวัตกรรมกว่าเท่าตัว อย่างไรก็ตาม ช่องว่างนี้สามารถทำให้แคบหรือปิดลงได้ผ่านความร่วมมือระหว่างรัฐ และเอกชน

ส่งเสริมความร่วมมือข้ามพรมแดนผ่านมาตรการกระตุ้นการแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ และบุคลากร โดยเฉพาะอย่างยิ่งความร่วมมือระดับภูมิภาคระหว่างสถาบันการศึกษา และเอกชน ซึ่งจะเป็นปัจจัยสำคัญที่นำมาสู่การเติมทรัพยากรบุคคลด้าน AI เข้าสู่ตลาดตามความต้องการที่มากขึ้น

ทั้งนี้ การใช้ศักยภาพ AI ให้เป็นประโยชน์สูงสุด จะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อความสัมพันธ์ระหว่างผู้ใช้งาน กระบวนการ และเทคโนโลยีอยู่ในทิศทางที่ถูกต้อง โดยเฉพาะการคำนึงถึงบริบททางวัฒนธรรม และสังคมท้องถิ่น เพื่อทำให้มั่นใจว่าเทคโนโลยี AI ที่เกิดขึ้นนี้ โอบรับ เป็นธรรม และเข้าถึงทุกคนในสังคมไทย

“หน้าที่ของ AI คือการช่วยเหลือ โอบรับ และผสานความร่วมมือ ไม่ใช่มาแทนที่ศักยภาพของมนุษย์ หากอินเทอร์เน็ตได้ทำให้ทุกคนในสังคมเข้าถึงโอกาสในศตวรรษที่แล้ว AI ก็จะต้องทำหน้าที่เป็นถังความรู้ให้ทุกคนเข้าถึง เพื่อผลิตภาพในศตวรรษที่ 21 นี้”

จังหวะสำคัญเพื่อกำหนดทิศทางแห่งอนาคต

 คำถามสำหรับประเทศไทยในวันนี้สำหรับเส้นทางดิจิทัลมาเกินกว่า “ความพร้อม” แต่เป็นเรื่องของ “สถานะ” ที่จะช่วงชิงความเป็นผู้นำ ท่ามกลางปัจจัยเกื้อหนุนต่าง ๆ ทั้งโครงสร้างพื้นฐาน ความตื่นตัวของประชาชน และตำแหน่งที่ตั้งยุทธศาสตร์ อันเป็นหัวใจของภูมิภาค ดังนั้น สิ่งที่ต้องทำต่อจากนี้คือ “ทำอย่างไร”

วันนี้ ประเทศไทยยืนอยู่ในจุดเดียวกันกับที่ลอนดอนเคยอยู่ในครั้งปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งที่ 2 แสงสว่างส่องให้เห็นทางเดินต่อไปข้างหน้าแล้ว สำหรับไทย สิ่งที่เหลือ คือ “ความกล้า” ที่จะลุยต่ออย่างไม่หยุดยั้ง

“การแข่งขันบนสนามดิจิทัลได้เริ่มต้นขึ้นแล้ว มันไม่ใช่เพียงแค่การไล่ตาม แต่คือการเดินนำ” 

ส่วนขยาย

* บทความเรื่องนี้น่าจะเป็นประโยชน์สำหรับการวิเคราะห์ในมุมมองที่น่าสนใจ 
** เขียน: ชลัมพ์ ศุภวาที (บรรณาธิการ และผู้สื่อข่าว) 
*** ขอขอบคุณภาพประกอบบางส่วนจาก N/A

สามารถกดติดตามข่าวสาร และบทความทางด้านเทคโนโลยีของเราได้ที่  www.facebook.com/itday.in.th