ITD เปิดเวทีสัมมนา Trade Intelligence Report 2025 ชี้ไทยต้องเร่งรับมือ

สถาบันระหว่างประเทศเพื่อการค้า และการพัฒนา (องค์การมหาชน) หรือ ไอทีดี (ITD) เปิดเวทีสัมมนา Trade Intelligence Report 2025 ชี้ไทยต้องเร่งสร้างประชาคมข่าวกรองทางการค้ารับมือการค้าโลกยุคแห่งความปั่นป่วน…

ITD เปิดเวทีสัมมนา Trade Intelligence Report 2025 ชี้ไทยต้องเร่งรับมือการค้าโลกในยุคแห่งความปั่นป่วน

สถาบันระหว่างประเทศเพื่อการค้า และการพัฒนา (องค์การมหาชน) หรือ ไอทีดี เดินหน้าจัดงานสัมมนา “Trade Intelligence Report 2025” ภายใต้โครงการประชาคมข่าวกรองทางการค้าแห่งชาติ ปี 2568 พร้อมชี้ ภูมิทัศน์การค้าโลกที่ไม่ได้เผชิญเพียงการเปลี่ยนแปลง

และกำลังก้าวเข้าสู่ “ยุคแห่งความปั่นป่วนครั้งใหญ่” (Era of Disruption) ที่ขับเคลื่อนโดยปัจจัยซับซ้อนและเชื่อมโยงกันในหลากหลายมิติ การคาดการณ์ และวางแผนเชิงยุทธศาสตร์จึงเป็นไปได้ยาก ส่งผลให้เกิดความท้าทายอย่างมีนัยสำคัญต่อขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก 

พร้อมแนะประเทศไทยต้องเร่งขับเคลื่อน “ประชาคมข่าวกรองทางการค้า” ให้มีความเข้มแข็งทั้งภายในประเทศ และระดับภูมิภาคเพื่อนบ้าน ซึ่งเป็นคู่ค้าสำคัญของไทย ได้แก่ กัมพูชา, สปป.ลาว, เมียนมา และเวียดนาม หรือ กลุ่มประเทศ CLMV เพื่อรับมือ สร้างแนวทางร่วมกัน และคว้าโอกาสในสถานการณ์โลกที่ไม่แน่นอน

4 ปัจจัยสำคัญที่กำลังเปลี่ยนโฉมหน้าภูมิทัศน์การค้าโลกในยุคแห่งความปั่นป่วน

ปัจจุบันภูมิทัศน์การค้าโลกกำลังเผชิญกับความท้าทายจากปัจจัยซับซ้อน และเชื่อมโยงกันในหลากหลายมิติ และและส่งผลกระทบต่อการค้าของกลุ่มประเทศ CLMV การค้าของไทยในหลากหลายมิติ โดยสามารถแบ่งออกเป็นใน 5 ประเด็นสำคัญ ดังนี้

• ความตึงเครียดทางภูมิรัฐศาสตร์ที่ยืดเยื้อ : การแข่งขันระหว่างมหาอำนาจและการแบ่งขั้วทางเศรษฐกิจ กำลังเร่งการปรับโครงสร้างห่วงโซ่อุปทานโลกครั้งใหญ่ เช่น การแยกห่วงโซ่อุปทาน (Decoupling) และการย้ายฐานการผลิตไปยังประเทศพันธมิตร (Friend-shoring) ซึ่งอาจเปิดโอกาสใหม่ในการดึงดูดการลงทุ
• แนวนโยบายการค้าที่เน้นการปกป้อง และกีดกันเพิ่มขึ้น : การกลับมาของสงครามการค้า และมาตรการทางการค้าที่ไม่ใช่ภาษี (NTMs) กำลังสร้างอุปสรรคใหม่ต่อการค้าเสรี และบั่นทอนเสถียรภาพของระบบพหุภาคี
• กฎระเบียบด้านสิ่งแวดล้อม และความยั่งยืนที่เข้มงวดขึ้น : มาตรการใหม่ภายใต้กรอบ ESG เช่น CBAM และ EUDR จากสหภาพยุโรป กำลังเพิ่มภาระด้านการปฏิบัติตาม แต่ก็เปิดโอกาสให้ผู้ประกอบการที่ปรับตัวได้เร็ว
• การปฏิวัติเทคโนโลยี และเศรษฐกิจดิจิทัล : เทคโนโลยี AI, IoT, Blockchain และแพลตฟอร์ม E-commerce กำลังเปลี่ยนรูปแบบการผลิต และการค้า สร้างโอกาสใหม่ในภาคบริการดิจิทัล

โยผลการสำรวจยังชี้ให้เห็นว่าว่า ประเทศในกลุ่ม CLMVT กำลังเผชิญแรงกดดันจากทั้งปัจจัยภายนอก และภายใน ที่ส่งผลกระทบต่อขีดความสามารถในการแข่งขันทางการค้า เช่น การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากร ต้นทุนการผลิตที่สูงขึ้น และความเสี่ยงด้านเสถียรภาพทางการเมือง ซึ่งอาจกระทบต่อขีดความสามารถในการแข่งขันระยะยาว

เมื่อโลกไร้เสถียรภาพ “ความร่วมมือ” คือ “กุญแจ” สู่ชัยชนะทางการค้า

ดร.เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์ ประธานสถาบันอนาคตศึกษาเพื่อการพัฒนา (IFD) ได้ในให้ความเห็นบนเวทีไว้อย่างน่านใจว่า ในยุคที่โลกเผชิญความปั่นป่วนจากความตึงเครียดทางภูมิรัฐศาสตร์ การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ และความท้าทายข้ามพรมแดน การร่วมมือกันในระดับภูมิภาคไม่ใช่ทางเลือก

แต่เป็น “ความจำเป็น” เพื่อรักษาเสถียรภาพ และสร้างโอกาสใหม่ทางเศรษฐกิจต้องอาศัยการร่วมมือของทั้งภาครัฐ-เอกชน-ภาควิชาการ และประชาชน เพื่อผลักดันการเข้าถึงทรัพยากร เทคโนโลยี และการจัดการปัญหาข้ามพรมแดนอย่างมีประสิทธิภาพ ดังนั้นการเสริมความแข็งแกร่งให้กลุ่ม “อาเซียน”

คือกลไกสำคัญที่สามารถสร้างอำนาจต่อรองทางเศรษฐกิจ และภูมิรัฐศาสตร์ให้กับภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แต่ในขณะที่อาเซียนกำลังเดินหน้า ไทยกลับเริ่มชะลอตัวทั้งในด้านเศรษฐกิจ และบทบาทเชิงนโยบาย ส่งผลให้ความสามารถในการต่อรองกับชาติมหาอำนาจลดลงอย่างเห็นได้ชัด

วันนี้ ประเทศไทย จำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องเตรียมความพร้อมของประเทศอย่างเรื่องเร่งด่วน ด้วยการผสานความร่วมมือกันในแง่ของเชื่อมโยงข้อมูลระดับภูมิภาค ซึ่งการใช้ข้อมูลจากรายงาน Trade Intelligence Report 2025 โดยสถาบันระหว่างประเทศเพื่อการค้า และการพัฒนา (องค์การมหาชน) ก็เป็นอีกแนวทางสำคัญในการใช้ข้อมูล

เพื่อชี้นำแนวทางในการนโยบายของรัฐให้เกิดนโยบายที่ตั้งอยู่บนฐานข้อมูลจริง ไม่ใช่เพียงการคาดการณ์ หรือการตอบสนองเฉพาะหน้า โดยหากอาเซียนสามารถรวมตัวกันได้แบบเดียวกันสหภาพยุโรปฯ ก็จะสามารถสร้างอิทธิพลทั้งในเชิงเศรษฐกิจ และภูมิรัฐศาสตร์ ซึ่งหากเราสังเกตให้ดีก็จะเห็นว่าปัจจุบันชาติมหาอำนาจต่างจับตามอง

และพยายามลดบทบาทของอาเซียนอย่างเงียบ ๆ ผ่านกลไกทางการทางการค้าระหว่างภูมิภาค ซึ่งหากไทย และประเทศต่าง ๆ ในภูมิภาคนี้อยากสร้างอำนาจในการต่อรองก็ต้องอาศัยการเชื่อมโยง “ความรู้” และสร้าง “ความร่วมมือ” ระหว่างกัน เพื่อสร้างภูมิภาคที่เข้มแข็ง และยั่งยืนในโลกที่กำลังคลี่คลายตัวอย่างไร้ทิศทาง ก่อนที่จะสร้างสูญเสียอำนาจในการแข่งขันไป

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

ITD ชี้ทางรอดเศรษฐกิจ ASEAN ต้องเชื่อมข้อมูลข่าวกรองทางการค้า

ส่วนขยาย

* บทความเรื่องนี้น่าจะเป็นประโยชน์สำหรับการวิเคราะห์ในมุมมองที่น่าสนใจ 
** เขียน: ชลัมพ์ ศุภวาที (บรรณาธิการ และผู้สื่อข่าว) 
*** ขอขอบคุณภาพประกอบบางส่วนจาก N/A

สามารถกดติดตามข่าวสาร และบทความทางด้านเทคโนโลยีของเราได้ที่  www.facebook.com/itday.in.th