กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจ และสังคม หรือ ดีอี (DE) โชว์ผลงานก้าวเข้าปีที่ 4 ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม โชว์ตัวเลขผู้ติดตามกว่า 18 ล้านคน ลุยเดินหน้าจัดกิจกรรมป้องกันข่าวปลอมต่อเนื่อง...
highlight
- รัฐมนตรีดีอี เผยทิศทางอนาคต “ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม” มีคนติดตามกว่า 18 ล้านคน เดินหน้าสร้างความตระหนักรู้–รู้เท่าทัน-รับมือ ข่าวปลอมที่เกิดขึ้นในสังคม พุ่งเป้า กลุ่มนักเรียน / เยาวชน คนในชุมชน หวังสร้างวัฒนธรรมการรับรู้ข้อมูลข่าวสารอย่างมีวิจารณญาณ ก่อนแชร์ต่อในโลกออนไลน์
“DE” โชว์ผลงานก้าวเข้าปีที่ 4 ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมประกาศลุยเดินหน้าต่อเนื่อง

ประเสริฐ จันทรรวงทอง รัฐมนตรีกว่าการกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจ และสังคม (ดีอี) กล่าวว่า ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม (Anti Fake News Center) มีการดำเนินการต่อเนื่องกันมาเป็นปีที่ 4 ซึ่งรัฐบาลให้ความสำคัญแ ละมุ่งเน้นการจัดการข้อมูลที่เป็นเท็จทางสื่อออนไลน์
โดยเฉพาะข่าวปลอมที่สร้างความตื่นตระหนก และความเสียหายกับประชาชนและสาธารณชนในวงกว้าง ซึ่งปัจจุบันพบปัญหาการหลอกลวงทางออนไลน์ และรวมถึงปัญหา Call Center ที่ทันต่อเหตุการณ์ จะเร่งรัดให้ใช้เทคโนโลยีป้องกันปราบปรามหลอกลวงออนไลน์ และ Central Fraud Registry
จะตรงกับแผนงานนโยบายที่ได้มอบให้กระทรวง ดีอี ดำเนินการ โดยบูรณาการการทำงานร่วมกันระหว่างหน่วยงานภาครัฐทุกภาคส่วน มีเครือข่ายผู้ประสานงานที่เข้าร่วมร่วมตรวจสอบให้นั้น มีมากกว่า 300 หน่วยงาน ทำหน้าที่การตรวจสอบและเผยแพร่ข่าวที่ถูกต้องแก่ประชาชน ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน
สำหรับระยะต่อไปของศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมจะต้องเร่งดำเนินการ ดังต่อไปนี้
การตั้ง Task Force Command Center เพื่อปราบปรามเชิงรุก เพื่อรับมือกับปัญหาอาชญากรรมออนไลน์ การหลอกลวงทางการเงิน และภัยออนไลน์ ที่ทําให้ประชาชนผู้สุจริตถูกหลอกลวงจํานวนมาก และมีมูลค่า ความเสียหายสูงมาก และการหลอกลวงดังกล่าว
ส่งผลกระทบต่อประชาชนในวงกว้าง และเป็นอันตรายร้ายแรง ต่อระบบเศรษฐกิจของประเทศ เช่น ปัจจุบันมีการแอบอ้าง โลโก้หน่วยงานรัฐ ปลอมแปลงเว็บไซต์ แอบอ้างเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐ (SMS /Call Center) เป็นต้น
การนำเอาเทคโนโลยี Data Analytics และ AI มาใช้เพื่อเพิ่มความโปร่งใส เป็นกลาง และเป็นข้อมูลที่ถูกต้องให้กับประชาชน ในการตรวจสอบและกลั่นกรองข้อมูลข่าวสาร ในประเด็นต่าง ๆ ให้มีความรวดเร็วทันต่อเหตุการณ์ และสามารถวิเคราะห์พฤติกรรมผู้แชร์ข่าวปลอม เป็นลักษณะ AFNC AI
เพื่อให้ประชาชนสามารถตรวจสอบ Link ข่าวผ่านเว็บไซต์ AFNC ได้ ว่า ตรง/ไม่ตรง ตามฐานข้อมูลที่เรามีอยู่ใน 4 ปี ระบบสามารถแสดงผลการตรวจสอบได้เลย ว่าที่ส่งมานั้น ตรงกับฐานข้อมูลเราอยู่กี่เปอร์เซนต์ เช่น จาก Link ที่ส่งมาตรงกับฐานข้อมูลข่าวปลอม 70%
โดยแสดงผลแบบ Highlight ว่า Wording ส่วนไหนบ้างที่ตรง ส่วนไหนที่ไม่ตรง และจะ เรียกว่าเป็น AFNC Search AI ที่สามารถให้ข้อมูลได้เลยเมื่อ Search หาข่าวที่เกี่ยวข้อง และแสดงผลออกมาเป็นข้อมูลเนื้อความได้เลย
การสร้าง Cyber Vaccine สำหรับกลุ่มเสี่ยงที่มีแนวโน้มถูกหลอกลวงสูง ได้แก่ กลุ่มเด็กเยาวชน นักเรียนนักศึกษา ผู้สูงอายุ เร่งสร้างความตระหนักรู้ รู้เท่าทัน ซึ่งกลุ่มคนเหล่านี้ หากมีกิจกรรมให้ความรู้อย่างเหมาะสม ก็สามารถเป็นผู้ที่ช่วยในการเฝ้าระวัง ตรวจสอบ และป้องกันข่าวปลอมหรือข้อมูลเท็จต่าง ๆ
แก่คนรอบตัว คนในชุมชนตนเอง และช่วย สร้างวัฒนธรรมการรับข้อมูลข่าวสารอย่างมีวิจารณญาณก่อนจะเผยแพร่หรือส่งต่อ ในอินเทอร์เน็ต สร้างการมีส่วนร่วมในการจัดการกับปัญหาข่าวปลอมและการเผยแพร่ ข้อมูลที่ถูกต้องต่อไป จึงมุ่งหน้าเร่งเครื่องสร้างภูมิคุ้มกันให้ไม่หลงเชื่อข่าวปลอม ข่าวลวง เพื่อไม่ตกเป็นเหยื่อของการหลอกลวงทางออนไลน์ได้
นอกจากนี้ กระทรวงฯ ได้มีการพูดคุยขอความร่วมมือร่วมกับกระทรวงกลาโหมในการจัดการกวาดล้าง เสาสัญญาณเถื่อนตามแนวตระเวนชายแดน ซึ่งเป็นอีกหนึ่งของการดำเนินการเชิงรุกของกระทรวง เพราะเห็นถึงความสำคัญเร่งด่วนที่จะต้องทำให้ประชาชนไม่ถูกหลอกลวง และได้รับความเสียหาย
“ในปีนี้ ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม ได้มุ่งเน้นกิจกรรมให้เด็กและเยาวชน (อายุระหว่าง 13–18 ปี) ให้มีส่วนร่วม โดยจัดกิจกรรมประกวดการผลิตคลิปวิดีโอสั้น TikTok ภายใต้หัวข้อ “รู้ทัน Fake News” รางวัลมูลค่ารวมกว่า 100,000 บาท และเพื่อเสริมสร้างการรับรู้เพื่อรู้เท่าทัน และรับมือกับข่าวปลอมในโรงเรียน
ได้มีการจัดกิจกรรมให้นักเรียนมีส่วนร่วม ผ่านการเล่นเกมส์แบบต่าง ๆ เช่น เกมส์ให้ทายว่าข่าวไหนปลอม และข่าวไหนบิดเบือน หรือข่าวไหนข่าวจริง และมีการจัดให้ความรู้เพื่อรู้เท่าทันข่าวปลอม ซึ่งการจากการจัดกิจกรรมนี้ พบว่า ทุกโรงเรียนให้ความสนในในกิจกรรมที่ทางศูนย์ต่อต้านข่าวปลอมจัดขึ้น
อีกทั้งช่วยทำให้เด็กและเยาวชนมีความพร้อมในการรับมือกับข่าวสารต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน และเป็นการสร้างความตระหนักรู้ในการใช้งานสื่อสังคมออนไลน์มากขึ้นด้วย” ประเสริฐ กล่าว

สำหรับกระบวนการทำงานของศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม มีการใช้เทคโนโลยีระบบ Social Listening Tool ในการรวบรวมข้อมูล เพื่อแจ้งเตือนข่าวปลอมใน 4 หมวดหมู่ข่าว ประกอบด้วย ข่าวกลุมภัยพิบัติ, ข่าวกลุ่มเศรษฐกิจ การเงินการธนาคาร หุ้น, ข่าวกลุ่มผลิตภัณฑ์สุขภาพ วัตถุอันตราย เครื่องสำอาง รวมถึงสินค้า และบริการที่ผิดกฎหมายอื่น ๆ
และข่าวกลุ่มนโยบายรัฐบาล ข่าวสารทางราชการ ความสงบเรียบร้อยของสังคมขัดศีลธรรมอันดี และความมั่นคงภายในประเทศ รวมถึงรับแจ้งเบาะแสข่าวปลอมจากประชาชนตลอด 24 ชั่วโมง
ปัจจุบันมีจำนวนผู้ติดตามช่องทางสื่อสาร ของศูนย์ฯ (ข้อมูล ณ วันที่ 31 สิงหาคม 2566) ดังนี้
- Website: www.antifakenewscenter.com จำนวน 16,275,981 ผู้รับชม
- Line Official Account: @antifakenewscenter จำนวน 2,779,953 ผู้ติดตาม
- Facebook: Anti-Fake News Center Thailand จำนวน 108,274 ผู้ติดตาม
- Twitter: @AFNCThailand จำนวน 16,682 ผู้ติดตาม
- Instagram: afnc_thailand จำนวน 709 ผู้ติดตาม
- TikTok: @antifakenewscenter จำนวน 556 ผู้ติดตาม
จากผลการดำเนินงานตั้งแต่เปิดศูนย์จนถึงปัจจุบัน ได้รับการแจ้งเบาะแสจากประชาชนมากกว่า 1,085,707,543 ข้อความ โดยมีข่าวที่ข่าวที่เข้าข่ายการตรวจสอบ 49,725 ต้นโพสต์ และทางศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม ได้ทำการเผยแพร่ข่าว 6,390 เรื่อง
นอกจากนี้ ยังได้รับความสนใจจากสื่อหลักนำข้อมูลไปนำเสนอผ่านช่องทางสื่อโทรทัศน์ สื่อสิ่งพิมพ์ และสื่อออนไลน์ต่าง ๆ ซึ่งจากการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึก ของกลุ่มผู้ใช้งานสื่อสังคมออนไลน์ ที่ติดตามช่องทางประชาสัมพันธ์ของศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม พบว่า แต่ละแพลตฟอร์มจะมีกลุ่มช่วงอายุของผู้ติดตามต่างกันเล็กน้อย
เช่น LINE ส่วนใหญ่จะอยู่ในช่วงอายุ 45-54 ปี แต่ TikTok และ X.com จะมีกลุ่มผู้ติดตามที่มีอายุน้อย แต่ในภาพรวมผู้ติดตามศูนย์ฯ ส่วนใหญ่จะอยู่ในวัยทำงาน จึงเป็นความท้าทายของศูนย์ฯ ที่จะต้องปรับรูปแบบการสื่อสารให้เข้าถึง กลุ่มวัยรุ่น และผู้สูงวัยให้มากขึ้น ส่วนในมุมมองของเพศนั้น ไม่มีความแตกต่างที่มีนัยสำคัญ
เนื่องจากข่าวสารที่ศูนย์ฯเผยแพร่ เป็นข่าวที่เป็นประโยชน์โดยทั่วไป ไม่ได้เจาะจงกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง ขณะเดียวกัน จากสถิติของศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม ตั้งแต่เปิดศูนย์ฯ จนถึงปัจจุบัน พบว่า คนอายุ 35-44 ปี ให้ความสนใจติดตามข่าวสารจากศูนย์ฯ มากกว่าช่วงอายุอื่น ๆ เมื่อเทียบกับการติดตามของแพลตฟอร์มของศูนย์ฯ
ที่มีการติดตามสูงสุดในช่องทางเว็บไซต์ เฟซบุ๊ก และอินสตาแกรม ซึ่งแสดงให้เห็นว่า คนกลุ่มนี้จะมีการติดตามข่าวสารในช่องทางออนไลน์ หรือ ใช้สื่อโซเชียลในการติดต่อสื่อสาร และจะพยายามทำความเข้าใจการคัดกรองข่าวสารก่อนจะแชร์ต่อ อีกด้านของข้อมูล พบว่าคนที่แชร์ข่าวปลอมมากที่สุด คือ กลุ่มอายุ 40 ปีขึ้น
ซึ่งอาจเกิดจากกลุ่มอายุดังกล่าวจะใช้สื่อในการติดต่อค้นหาเพื่อนเก่า ๆ ครอบครัว หรือ กลุ่มลูกหลาน โดยส่วนใหญ่จะนิยมใช้ ไลน์ ในการติดต่อสื่อสาร และส่งต่อข้อมูลให้กัน โดยข้อความที่ส่งต่ออาจจะยังไม่ถูกคัดกรองว่าเชื่อถือได้หรือไม่ได้ รวมถึงอาจจะยังขาดทักษะ digital literacy หรือทักษะความเข้าใจและใช้เทคโนโลยีดิจิทัล
ทำให้พวกเขาติดกับดักข่าวปลอมได้ง่าย อย่างไรก็ตาม จากผลงานที่ผ่านมา ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม ยังได้รับรางวัลจากหลายหน่วยงาน อาทิ รางวัลงานหอเกียรติยศ วุฒิสภาคณะกรรมาธิการการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม วุฒิสภาองค์กรสร้าง คนดี คนเก่ง คนกล้า และโอกาสสู่สังคมเพื่อพัฒนาชาติไทยอย่างยั่งยืนการประกาศองค์กรเกียรติยศ พ.ศ. 2566 เป็นต้น
ส่วนขยาย * บทความเรื่องนี้น่าจะเป็นประโยชน์สำหรับการวิเคราะห์ในมุมมองที่น่าสนใจ ** เขียน: ชลัมพ์ ศุภวาที (บรรณาธิการ และผู้สื่อข่าว) *** ขอขอบคุณภาพประกอบบางส่วนจาก N/A
สามารถกดติดตามข่าวสาร และบทความทางด้านเทคโนโลยีของเราได้ที่ www.facebook.com/itday.in.th